تصویربرداری پستان

تصویربرداری پستان شامل سونوگرافی، ماموگرافی وMRI است که هر کدام مزایا و نقطه ضعف خود را دارند.کاربرد تصویر برداری پستان به دو صورت است:

غربالگری

در این حالت زنان واجد شرایط بدون علامت تحت تصویر برداری قرار می گیرند تا در صورت وجود سرطان قبل از این که قابل لمس و علامت دار شود تشخیص داده شده و درمان شوند. تا این لحظه تصویر برداری استاندارد برای غربالگری ماموگرافی است.

تصویر برداری تشخیصی

در این موارد به دنبال یافت یک ضایعه در غربالگری، تصویر برداری مکمل انجام می گیرد تا اطلاعات بیشتری در رابطه با ضایعه به دست آوریم.

در افراد علامت دار این تصویر برداری برای ارزیابی علامت بیمار کاربرد دارد. هر سه روش تصویر برداری ماموگرافی، سونوگرافی و ام آر آی می توانند در این رابطه کاربرد داشته باشند.

در هر دو مورد می بایست توصیف درستی از یافته های تصویر برداری توسط رادیولوژیست انجام شود تا بر اساس آن بتوان تخمین زد احتمال بدخیم بودن یک یافته قابل لمس یا غیر قابل لمس چقدر است و بر اساس آن برنامه تشخیصی و درمانی بیمار را طراحی نمود.

درحقیقت به دنبال شروع غربالگری ماموگرافی در امریکا در دهه هشتاد، در انتهای این دهه و در ابتدای دهه نود انجمن رادیولوژی امریکا سیستم BIRADS را ابداع نمود. این حروف مخفف عبارت روبرو می باشد: Breast Imaging and Reporting Data System

در این سیستم که ابتدا برای یکسان نمودن و ذخیره اطلاعات یافته های ماموگرافی طراحی شده بود و سپس یافته های سونوگرافی و ام آر آی را هم شامل شد هدف توصیف یافته های تصویر برداری به گونه ای است که هم رادیولوژیست دیگر و هم سایر اعضای تیم تخصصی پستان بتوانند متوجه شوند که آیا نتیجه تصویر برداری طبیعی است یا نیاز به پیگیری یا نمونه برداری دارد.

تقسیم بندی BIRADS از ۰ تا ۶ است. BIRADS صفر به معنای این است که رادیولوژیست نمی تواند با این یافته تصویربرداری نظر خود را در رابطه با وضعیت پستان اعلام نماید و نیاز به تصویر برداری تکمیلی دارد. نمونه آن وقتی است که مثلا در ماموگرافی یک توده یافت می شود و برای تعیین ماهیت جامد یا مایع بودن آن نیاز به انجام سونوگرافی است و تقسیم بندی نهایی منوط به جواب سونوگرافی است. یا اینکه یک افزایش دانسیته در ماموگرافی دیده می شود و نیاز به انجام کلیشه بزرگ نمایی است.

در BIRADS شش می دانیم بیمار سرطان دارد و سرطان با نمونه برداری سوزنی یا جراحی اثبات شده است و ما اقدام به تصویر برداری می کنیم. مثلا بیماری که می دانیم سرطان داشته و تحت شیمی درمانی نئوآدجوانت قرار دارد و جهت ارزیابی پاسخ به درمان تحت تصویر برداری قرار می گیرد. یا زمانی که فرد به اشتباه بدون ارزیابی تصویر برداری اولیه تحت نمونه برداری قرار گرفته است و جواب پاتولوژی سرطان را اثبات نموده است.

در BIRADS یک تصویر برداری طبیعی است و در BIRADS دو یک یافته وجود دارد که می دانیم منشاء آن خوش خیم است. به عنوان مثال وجود رسوب کلسیم در جدار عروق در ماموگرافی، وجود لنف نود داخل پستانی در مامو یا سونو، وجود کیست ساده در سونو یا ام آر آی و در این موارد نیازی به پی گیری بیمار وجود ندارد.

بر خلاف BIRADS دو در BIRADS سه، یافته ای داریم که به احتمال زیاد خوش خیم است اما نمی توانیم ۱۰۰% مطمئن باشیم که بدخیمی وجود ندارد. با توجه به یافته های تصویر برداری می توان گفت که یافته تصویر برداری به احتمال زیاد (۹۸%) خوش خیم است و برای ۲% باقیمانده بیمار تحت پی گیری کوتاه مدت قرار می گیرد.

در BIRADS چهار بین ۷۰-۲% احتمال بدخیمی وجود دارد و لذا نیاز به نمونه برداری برای رد احتمال سرطان است. این گروه خود به سه دسته aو bو c تقسیم می شود.

در BIRADS پنج شک به وجود بدخیمی با احتمال بیش از ۷۰% وجود دارد و معنای آن نیاز به انجام نمونه برداری است

.

تقسیم بندی BIRADS متخصص رادیولوژیست را موظف می کند تا علاوه بر توصیف یافته های تصویر برداری در انتهای گزارش معنای این یافته ها و اقدام لازم را در یک جمله اعلام کند. به عنوان مثال اگر عنوان می کند که یافته تصویر برداری BIRADS چهار یا پنج است توصیه به نمونه برداری نماید.