تشخیص کم خونی فقر آهن از طریق آزمایشاتی انجام میشود که در ادامه میخوانیم. عموما اولین اقدام پزشکان انجام آزمایش شمارش گلبولی یا CBC است. در این آزمون چندین نکته قابل توجه است. تعداد گلبول قرمز یا RBC, عدد هموگلوبین و هماتوکریت، و همچنین سنجش میانگین حجمی گلبول قرمز یا MCV

محدوده طبیعی هماتوکریت ۳۶ تا ۴۸ درصد برای زنان بالغ و ۴۱ تا ۵۳ درصد برای مردان بالغ است.

محدوده طبیعی هموگلوبین ۱۲ تا ۱۶ گرم در دسی لیتر برای یک زن بالغ و ۱۴ تا ۱۸ گرم در دسی لیتر برای یک مرد بالغ است. این اعداد ممکن است در رفرانس های مختلف کمی متفاوت باشد. همچنین باید توجه داشت که عدد هماتوکریت تقریبا سه برابر عدد هموگلوبین است.

در کم خونی فقر آهن سطح هماتوکریت و هموگلوبین کم است. همچنین RBC ها معمولا کوچکتر از اندازه طبیعی هستند و بر خلاف تالاسمی عموما تعداد گلبول های قرمز به علت کمبود یا فقدان ماده اولیه برای ساخت هموگلوبین کاهش می یابد و این نکته بصورت غیر مستقیم و تقریبی باعث افتراق این دو بیماری است.

یک طبقه بندی معمولی تر دیگری هم برای آنمی (هموگلوبین پایین) وجود دارد که براساس MCV است. MCV در واقع میانگین حجم گلبول های قرمز را نشان می دهد. برای محاسبه آن می توان عدد هماتوکریت را بر تعداد RBC تقسیم نمود. واحد MCV بر اساس فمتولیتر است. این عدد بصورت اتوماتیک معمولا توسط دستگاه محاسبه و نوشته میشود.

محدوده طبیعی MCV بین (۸۰-۱۰۰) می باشد. در کم خونی متوسط تا شدید فقر آهن عموما MCV پایین تر از ۸۰ است که اصطلاحا به آن میکروسیتیک گویند. باید دانست که در بیماری تالاسمی نیز MCV پایین تر از ۸۰ است.

آزمایش دیگری که برای تشخیص فقر آهن بکار می بریم سنجش فریتین سرم است که غیر مستقیم نشانه ی میزان ذخیره ی آهن مغز استخوان است. بطور میانگین در یک فرد بالغ فریتین بین ۱۵ تا ۳۰۰ است. در صورتی که فریتین زیر ۱۵ باشد می توان نتیجه گرفت که میزان آهن ذخیره شده در مغز استخوان بسیار ناچیز است. در یک زن بالغ انتظار داریم فریتین بالای ۳۰ باشد.